3 Film: Güvercin Hırsızları, Görülmüştür ve Borç

  

Osman Nail Doğan'ın Güvercin Hırsızları’na (2018) dair bir Bressonzede olarak söyleyeceklerim var. Bir kişi dışında (o da süper aktör Gökhan Yıkılkan!) tamamı 'amatör oyuncular'dan (ya da Bresson'un deyişiyle 'modellerden') oluşan bir kadro kurmuş yönetmen. İsmail (adıyla müsemma bir kurban) isimli küçük çocuğun yüzünü ne zaman perdede görsem ilahi bir mesajla karşılaşmış gibi yerimden doğrulmak isteği duydum! Tarifi güç bir deneyimdi benim için; bir yüze ne kadar uzun bakılabilirse o kadar uzun bakma isteği… Handiyse Zeki Demirkubuz'un Bozkır (2019) filminde yaşadığını söylediği ile aynı: biraz daha sürse, Çehov'un dediği gibi, neredeyse neden yaşadığımı anlayacaktım. (Benimki şaka değil ama Demirkubuz film kamusundan intikam almak amacıyla Bozkır’a bu denli abandı! Kesinlikle büyük bir şakaydı yaptığı ama buna ne kadar gülebiliriz?) Osman Nail Doğan'ın yakın geleceğin en büyük yönetmenlerinden biri olacağını düşünüyordum ama o gidip ahmaklar için ahmakça bir dizi çekti… Neyse, bu başka bahis.
Güvercin Hırsızları’nın neredeyse tamamı Yozgat’ın Sorgun ilçesinde geçiyor ama bence en şiirsel sahnesi, Sarıkaya'da mûkim tarihi Roma Hamamı'nda geçen bölümdü. Çok güzeldi, uzun uzun düşünülesiydi...
Filme dair biraz da reelpolitik: Çapanoğlu (ya da Yozgat) isyanından sonra devletçe ban'lanmış, Özallı yıllara kadar büyükçe bir köy olarak kalmış, dönemin bakanlarından Lütfullah Kayalar marifetiyle bu talihsizlikten küçük bir çıkış yolu bulan Yozgat’tan bugün itibariyle iki sıkı yönetmen sayabiliyorum ben: Mahmut Fazıl Coşkun ve Osman Nail Doğan. Başka hangi Anadolu şehrinde var bu imkân, sorarım? Bu inkişaf, aklıma 19. Yüzyıl Rus yazınını getiriyor! İki step de bir zamanlar 'ölü can'dı, bakarsın sonraları çelebi…

Serhat Karaaslan’ın Görülmüştür (2019) filmi ile ilgili çok iyi gözlem ve yorumlar var, meraklısı bulup okumuştur... Bence bütün bunlara ek olarak süper bir "memur filmi"ydi. Yaşadığımız günlerin büyük trajedilerinden, sosyal buhranlarından biri de eğitimli genç sınıfın hayat gailesinde gönülsüzce seçtiği meslekler ve işiyle idealleri arasında yaşadığı bocalamalar... Sırf bu gözle bile izlense büyük keyif alınacak bir film Görülmüştür. Çoğu insanın bu filmi, "ulan dur artık, n'apıyorsun, memurluğun yanacak" gibi bir yürek çarpıntısıyla izlediğine, izleyeceğine eminim! İşin trajedisi de burada zaten.

Vuslat Saraçoğlu bir söyleşisinde ilk filmi Borç (2018) için, "İnsanların çenesini yoran bir film oldu!" diyor. Bu sözden irite oldum ama şu kadarını söyleyeyim: konu "iyilik" olunca ağzı olanın konuşması kaçınılmaz… Misal, Erich Fromm, Sevginin ve Şiddetin Kaynağı isimli kitabında şöyle yazmış: "İyilik, varlığımızı özümüze gittikçe daha çok yaklaşacak biçimde değiştirmek demektir; kötülük de varlıkla öz arasında gittikçe büyüyen bir yabancılaşma yaratmaktır. İnsan yaşama karşı ilgisini yitirmişse iyiliği seçebileceğini ummamalıdır artık."
Çevremde -henüz- kimseye bahsetmedim bu filmden. Yine de aylardır hiç çıkmıyor aklımdan. "Aklım Fikrim Hep Sende" şarkısını gâh Erdem Ergün'den dinliyorum gâh Aybala Sunat'tan: "Çok sözlerim az gelir."
 
İyilik: içimizde bir yara.
İyilik: labirentin çıkışı.
İyilik: road to hell!